ĐỌC KÝ NHẬN GIAO MÙA
( Nhân đọc tập thơ ký nhận giao mùa của La Trung, NXB Văn học, 2010)
Gặp gỡ La Trung vài lần, trò
chuyện buâng quơ không ra chuyện, bởi tào lao tùng phèo, nhưng qua đấy tôi có
cảm nhận tính tình La Trung bỗ bã, mộc mạc, hơi “ồn”. Rồi đọc tập thơ ký nhận giao mùa của anh, và thật sự
ngạc nhiên hớn hở, bởi thơ anh kiệm lời, kín đáo, đôi chỗ tinh tế đến xao
xuyến, ngỡ ngàng.
Gió tàn đông
ngõ lời giã biệt
Cành biếc xôn
xao
Vo ve ngôn ngữ
bướm ong
Sợ mất hương
trinh hoa vàng gọi nắng xuân về dâng hiến
Côn trùng ăn
đến vô tư
Mặc người sờ
nắn âm dương
Mắt cửa vẫn mở thời gian hàng trăm thế kỷ
Hẻm nhỏ cựa
mình trở giấc
Nghe đường xưa
ký nhận giao mùa
(Ký
nhận giao mùa)
Đó là những câu thơ hay, thể
hiện tầm quan sát thiên nhiên của La Trung sâu sắc, cách diễn đạt là lạ, xê
dịch ý tưởng bất ngờ. Ký nhận giao mùa ở bài thơ trên là ký nhận, giao thoa, hòa
quyện giữa thiên nhiên với thiên nhiên, giữa cái đẹp vô tư ưu ái với cái đẹp ưu
ái vô tư, ở một thời khắc cụ thể đông tàn xuân đến của trời đất mênh mông.
Nhưng ký nhận giao mùa ở cả tập thơ, theo thiển ý của tôi, là những ký nhận sâu xa hơn về thời gian, rộng
lớn hơn về vũ trụ. Ở một vài nghiã nào đó, đó là ký nhận
giữa con người và thiên nhiên, giữa
con người và con người, giữa những điều chưa biết và những điều đã biết, là hòa
quyện trộn trạo trong thức tâm không thời khắc. Và đôi lúc bản ngã ta cũng
không cần hỏi ai ký nhận, ký nhận về điều gì, ký nhận ở thời khắc nào, ký nhận
để làm gì. Bởi khi đặt điều hỏi đáp là ta đã bó hẹp vào khuôn khổ của lý trí và
cảm xúc. Đọc ký nhận giao mùa là đọc
cái hòa quyện khôn dò với hóa công.
Em có về hãy
nhẹ bàn chân
Như ngày xưa
Cái thời dưa
muối
Kẻo cha ông nửa
mừng nửa tủi
Rằng ta lạc dấu
cội nguôn!
(
Phút thiêng)
Đọc ký nhận giao mùa , bạn đọc đễ dàng nhận ra, thơ La Trung không to
tiếng, ít lý sự thi phi với đời sống-xem như một đối tượng cần đối đãi, dẫu
cuộc đời không phải lúc nào cũng mật ngọt với hoa thơm, mà dường như phần nhiều
là đắng đót chua cay.
Chạm cốc
tình say ngỡ bóng thiên đường
Loay hoay dỗ
cơn phiền muộn
Cầm tháng năm
lên bờ xuống ruộng
Phố xưa mấy bận
đi, về
Giọt đắng trái
mùa chạm phải nỗi đau
Ngẩn ngơ bên bờ
tâm thức...
(
Chín tới)
Hành trình đi tìm cốt tủy thơ
ca, tình yêu và “ bản lai diện mục” trong thơ La Trung, tựa những anh hùng tìm
đạo thời xưa, đầy công gai, trắc trở, cũng là những phản tỉnh và cô đơn. Nhưng
ở La Trung có vẻ nhẹ nhàng, điềm đạm hơn, thi ca hơn
Trở giấc cô
đơn
Dấn thân theo
từng con chữ
Nửa đời duyên
với nợ
Lọt lòng mấy cuộc
tri âm
Hồn thi nhân
tỉnh thức nửa đêm
Tứ thơ đau ứa
trên đầu bút
(
Cáo trạng không lời)
Hoặc là: thương
nhánh sông quê uốn mình cầm hơi xứ sở
Sư cụ xả thiền
vội vã rung chuông
Rớt câu thần
chú
Vọng thấu năm
căn
(
Ngộ)
Thơ La Trung đa tình nhưng ít
đa đoan, nhiều chuyện, rối rắm. Có lẽ anh đã tìm ra chõ tựa vững chắc cuối cùng
của cuộc sống ? hoặc là, anh đã “ ngộ” ra cái bến bờ dừng chân của con thuyền
kỳ hồ lang bạt. Bởi vậy chăng mà giọng thơ anh nhỏ nhẹ, đầm ấm, chứ không cố ý
lên gân cốt dạy đời, thấm dần vào tâm hồn bạn đọc như sự lan tỏa của không khí
và hơi sương, như hương hoa và sắc nắng. Cái lý sự trong thơ anh là cái lý sự
khêu gợi, chủ yếu cho chính mình.
Thiếu nghĩ
Con ôm ghì hiện
tại
Nụ cười cha gãy
hai
Rơi bên tượng
đài...
Giật mình!
Nghiêng tai
hứng âm thanh nguồn cội
Tiếng cười ông
và cha dội vào trí não
Nhận ra lối mòn
Con tất tả đi
tìm...
Nụ cười gãy
thiêng liêng
(
Nụ cười gãy).
Là người con của đất Điện Bàn
nhân kiệt, góp một giọng hót lạ cho quê nhà,âu đó cũng là nguồn hạnh phúc vô
biên. Cái riêng biệt của thơ La Trung là, không có vẻ riết róng, nghịch ngợm,
kỳ ảo ngôn từ như Nguyễn Hàn Chung; không có chất liệu, ngữ điệu mới mẻ, kiêu
sa, trí tuệ như Nguyễn Minh Hùng; cũng không có vẻ “ tân kỳ hình thức”, những
câu thơ tài hoa như Phạm Tấn Dũng. Có lẽ thơ La Trung giao thoa, gặp gỡ nhiều
với thơ của Nguyễn Nho Khiêm thời trước.
Đó cũng là giọng thơ nhỏ nhẹ, dịu dàng, đầy suy tư và chiêm nghiệm về lẽ
sống, lẽ đời, thường trực “ quẫy đạp” để “thoát thai’ những ý tưởng, những phát
hiện mới, và anh dần đến độc chín của sáng tạo. Tôi dám chắc rằng, anh tự biết
sức mình, tài mình và không tự huyễn hoặc là bao. Còn với mảnh đất Hội An, nơi
anh đang sinh sống và viết, dường như anh là “người trong nhà”, đang thể hiện,
để lại một dư âm ?
Lan man, dàn trải như thế là
tôi muốn mở ra cái quê quán tôi xưa ngẫu nhĩ đâu đó của tác giả còn tiềm ẩn.
Biết đâu tôi lại bỏ sót những hình ảnh kín đáo, kỳ vĩ nào đó của thơ La Trung.
Chẳng hạn, tôi thích những câu thơ sau mà chẳng biết vì sao:
Chút hương
đời ra mắt cuộc trần ai
Mặc tháng năm
thì thầm kén chọn
Thôi nhé !
Tình riêng
Riêng tình đã
trọn
Khắc lời thương
lên sắc màu lận đận
Hát ru người qua ngõ thị phi...
(
Tự ru)
So với tập thơ đầu tay Gót quê, thì tập ký nhận giao mùa đã có những bước tiến vượt bậc về cấu tứ, cách
diễn đạt và độ chín của ý tưởng. Tuy nhiên, mặt hạn chế của thơ La Trung là
biên độ đề tài còn hạn hẹp và quen thuộc quá, như : khúc tơ dâng mẹ,ngôi yêu, xưa sau, sóng mơ, tấc lòng, hậu ca...Những
cái đề như vậy dễ làm bạn đọc có cảm giác “sáo” và “sến”.Ở đây cần phải nói
thêm là,cũng với những đề tài ấy, nhưng anh chưa có hướng nhìn mới hơn, thổi
vào bài thơ một cảm xúc mới hơn, làm độc giả ngỡ ngàng. Quả thật điều này cũng
hết sức khó khăn, hết sức sáng tạo. Ở thể thơ lục bát, thơ của La Trung cũng
chưa tạo ấn tượng cho lắm, ý tưởng còn nghèo, đơn điệu về nhịp điệu, không có
những bước đột phá, sắc sảo về ý đồ nghệ thuật
Có lẽ không thừa, trong các bài
viết, nhận định của tôi tôi luôn “ ghi chú” rằng, trên đây là những nhận xét, những kiến giải của một cá nhân cá
thể, không đại diện cho một “chân lý”; bởi vậy, trong bài viết có thể có rất
nhiều sai lầm, hạn hẹp, rất ít tính chân thực, tính khách quan, độ chính xác
của biện chứng khoa học; hy vọng “ tài liệu tham khảo” này đóng góp một phần
rất nhỏ để soi rọi vào “ ký nhận giao mùa” của La Trung. Nơi ấy chưa đựng một
vẻ đẹp tâm hồn của một con người, và một nhà thơ. Để kết thúc bài viết này, cho
tôi bộc bạch vài lời như một tình yêu :
Vào một thời khắc nào đó của ngày trong năm
Nhưng tốt nhất đẹp nhất có lẽ
Vào một buổi sáng
Của mùa xuân
Anh gánh hoa ra chợ
Mọi người xúm xít vòng quanh rạng rỡ
Người thứ nhất bảo : rau anh thơm quá !
Người thứ hai bảo : rau anh sạch quá !
Người thứ ba bảo : rau anh xanh quá !
Người thứ tư bảo : rau anh non quá !
Người thứ năm bảo : rau anh mềm quá !
Người thứ sáu bảo : rau anh ngọt quá !
Người thứ bảy bảo : rau anh mập quá !
Người thứ tám bảo : rau anh dài quá !
Người thứ chín bảo : rau anh rẻ quá !
Rồi
mọi người bỏ đi
Chỉ còn anh
Và gánh hoa
Có thể vào một thời khắc nào đó của ngày trong năm
Nhưng tốt nhất đẹp nhất có lẽ
Vào buổi trưa hoặc buổi chiều
Của mùa hè hoặc mùa thu
Anh gánh hoa ra chợ
Và mọi thứ sẽ khác.
Bài
viết của Huỳnh Minh Tâm
GV trường THPT Huỳnh Ngọc Huệ, Đại
Lộc, Quảng Nam
ĐT
0510 3865898
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét